برنامه غذایی خیار گلخانه ای

نکته طلایی و کلیدی برنامه کامل تغذیه خیار

1- اسیدهیومیک یک کود بهبود دهنده رشد و اصلاح کننده خاک است. ابتدا مقدار مورد نظر در100-50 آب حل شده و سپس به آب آبیاری اضافه شده و به طور یکنواخت در یک هکتار مصرف شود.

2- برای مصرف کودهای آفر به صورت محلول‌پاشی ابتدا مقدار مورد نظر در 100 لیتر آب حل شده و سپس داخل دستگاه محلول‌پاش ریخته شده و با 900 لیتر آب مخلوط و در یک هکتار مصرف شود.

3- برای مصرف کودها به صورت کودآبیاری، ابتدا مقدار مورد نظر در 100 لیتر آب حل شده و سپس به سیستم آبیاری اضافه شود.

4- در خاک‌های قلیایی و شور توصیه می‌شود مصرف کودهای گوگردی و کودهای -اسیدهیومیک تکرار گردد.

5- در صورت ممکن با تانکرهای دارای همزن محلول‌پاشی کنید.

6- بهترین زمان برای محلول‌پاشی غروب و یا اوایل صبح در هوای آرام می‌باشد.

7- بعد از محلول‌پاشی و یا کود دهی، درختان آبیاری شوند.

8- محلول‌پاشی زمانی انجام شود که تا 48 ساعت بعد بارندگی نباشد.

9- برای اختلاط چند کود و یا سم ابتدا در مقادیر کوچک تست و بعد مصرف نمایید. می توانید به جدول اختلاط کودها و آفتکش‌ مراجعه کنید.

10- محلول کود آماده شده حتما می بایست ظرف چند ساعت مصرف گردد.

11- حتی الامکان از آب با کیفیت مناسب (شوري کم و pH مناسب) براي محلول‌پاشی استفاده شود. در صورت نیاز میتوان با توجه به pH بالاي اکثر آب‌هاي ایران از تنظیم کننده های pH و یا اسیدسولفوریک یا اسیدنیتریک استفاده کرد.

12- آبیاری مناسب (به روش تحت فشار) و تغذیه صحیح، موجب ارتقاء بهداشت و کاهش آفات و بیماری‌ها می‌شود.

13- رعایت بهداشت و اقدامات پیشگیرانه روی درخت، نقش مهمی در جلوگیری از پیشروی آفات و بیماری‌ها دارد.

14- با توجه به اینکه مصرف بیش از حد کود ازته، موجب طغیان آفات مکنده می‌شود، از مصرف بی رویه آن جدا پرهیز کنید و به توصیه‌های فنی مشاور شرکت توجه داشته و از دستورات ایشان پیروی کنید.

15- مادامی که مجبور به استفاده از سموم شیمیایی نشدید، از مصرف آنها پرهیز کنید، زیرا ضمن افزایش هزینه‌های نگهداری، موجب از بین رفتن دشمنان طبیعی آفات خواهد شد.

امروزه با توجه به افزایش جمعیت، روز به روز نیاز مردم به مواد غذایی از جمله سبزی ها و میوه ها بیشتر می شود. در این میان خیار یکی از مهمترین گیاهان جالیزی است. که کشت گلخانه ای آن توسعه زیادی پیدا کرده است. بنابراین برنامه غذایی خیار گلخانه ای یا همان کوددهی آن از مهمترین اقدامات در جهت افزایش تولید و کیفیت آن است. در این مطلب سعی کردیم تا نیازهای تغذیه ای خیار گلخانه ای در تمام مراحل رشد آن بررسی کنیم.

فهرست مطالب

• کوددهی خیار گلخانه ای
• نیاز تغذیه ای خیار در کشت گلخانه ای
• برنامه کودی خیار
• تغذیه خیار گلخانه ای
  • • محلولپاشی
• مراحل پیش از کاشت
  • • اصلاح فیزیکی و شیمیایی خاک
    • اصلاح شیمیایی
    • کشت مستقیم
    • کشت نشاء
• بیماری های خیار
• آفت های خیار

کوددهی خیار گلخانه ای

منشاء اصلی میوه خیار، جنوب شرقی آسیا است. خیار یک گیاه علفی یکساله دارای ساقه های خزنده می باشد. برگ های خیار مهمترین اندام نشان دهنده ی کمبود عناصر غذایی است. که می تواند تغییر رنگ برگ، رشد ناکافی، نازک شدن یا خشبی شدن بافت برگ نشانه های ان باشد. همچنین استفاده بیش از حد و نامتعادل از کودها خود سبب مشکلات زیادی می شود مانند استفاده بیش از حد از کودهای فسفر که باعث کمبود عناصر روی و آهن می شود. یا استفاده بیش از حد از کودهای نیتروژن دار که سبب تجمع نیترات در خیار شده و نگرانی جدي را براي مصرف کنندگان ایجاد می کنـد.

بنابراین مسائلی از قبیل نوع رقم (دوره رشد، تراکم، عملکرد و کیفیت محصول) و انجام آزمون خاک، برای دانستن نوع کود مورد نیاز بسیار با اهمیت و ضروری است و کود توصیه شده حتماً باید بر اساس آزمون دوره ای خاک، تجزیه خاک و بررسی علائم ظاهری گیاه انجام شود. هر چند نمی‌توان با اطمینان خیار را جزو محصولات سودآور گلخانه‌ای دانست، اما حتماً جزو یکی از پر تقاضا ترین محصولات گلخانه‌ای است که بازار خوبی دارد.

نیاز تغذیه ای خیار در کشت گلخانه ای

نیازهای کودی خیار گلخانه‌اي براساس آزمون خاك و دوره رشد گیاه به طور خلاصه در سه مرحله به صورت زیر است:

۱-قبل از کشت

برای رشد خیار در بستر خاکی لازم است بر اساس آزمون خاك کودهای پایه قبل از کشت مصرف گردد. یعنی کودهای فسفر و پتاسیم دار مورد نیاز و مقدار کمی از نیتروژن، قبل از کشت استفاده شود.

۲-بعد از انتقال نشاء

در این مرحله از رشد گیاه زمان استقرار گیاه همزمان با آبیاري از کودهاي محلول در آب با توجه به آزمون خاك استفاده شود.

۳- زمان گل دهی

طی فصل رشد، مهمترین عنصر مورد نیاز خیار گلخانه اي نیتروژن هست که بیشـترین نیاز خیار گلخانه ‌ای به آن در زمان گلدهی اسـت. ایـن عنصـر بایـد همراه با آب آبیاری از مواد کودي محلول تامین گردد. بهترین روش فراهم کردن آب و نیتروژن در کشت خاکی و غیر خاکی از طریق آبیاری قطره‌ای است.

بیشتر بخوانید : انواع خیار گلخانه ای

اسـتفاده زیـاد از ایـن نیتروزن قبـل از دوره گلدهی باعث تأخیر در رسیدن، کاهش گلـدهی و عملکـرد گیـاه مـی شـود .پـروتئین اصـلی گیاهان در دوره رویشی از طریق دو منبع نیتروژن شامل نیتروژن حاصل از تجزیه مواد آلی (کودهای دامی) و کودهاي نیتروژن‌دار تامین می‌گردد .در محیطهاي کشت بـدون خـاك گیـاه بایـد بـا عناصـر غذایی موجود در محلول تغذیه شود .

برنامه کودی خیار

برای تغذیه و تامین نیازهای غذایی گیاه خیار، می‌توانید طبق جدول زیر در مراحل مختلف رشدی گیاه از کودهای توصیه شده مناسب با همان مرحله استفاده کنید.

مرحله رشدی

کود پیشنهادی

نحوه مصرف

ملاحظات

مرحله ۲ تا ۶ برگی شدن

اسید هیومیک

همراه با آب آبیاری

در کشت گلخانه‌ای نیاز به تکرار در مرحله پایین کشیدن بوته‌ها

کود ۱۰-۵۲-۱۰

کود اسید آمینه

کود بیورادیکانت

رویشی

کود سولفات آمونیوم

همراه با آب آبیاری

کود ۲۰-۲۰-۲۰

کود ریز مغذی

محلول پاشی، همراه با آب آبیاری

گلدهی

کود ۱۲-۱۲-۳۶

همراه با آب آبیاری

کود حاوی بور

محلول پاشی

در کشت گلخانه‌ای نیاز به تکرار

آمینو کلات روی

در کشت گلخانه‌ای نیاز به تکرار

کود حاوی فسفر و پتاس

محلول پاشی، همراه با آب آبیاری

رشد میوه

کود کلبر

محلول پاشی

در کشت گلخانه‌ای نیاز به تکرار

کود ۱۵-۵-۳۰

همراه با آب آبیاری

کود کلسیم

محلول پاشی، همراه با آب آبیاری

اکورمن+ فروتالیو

در کشت گلخانه‌ای نیاز به تکرار

کود سولوپتاس

همراه با آب آبیاری

برداشت محصول

کود ۲۰-۲۰-۲۰

همراه با آب آبیاری

کود ریز مغذی

محلول پاشی، همراه با آب آبیاری

در کشت گلخانه‌ای نیاز به تکرار

کود ۳۶-۱۲-۱۲

همراه با آب آبیاری

کود جلبک دریایی

محلول پاشی، همراه با آب آبیاری

کاربرد فقط در کشت گلخانه‌ای در مرحله پایین کشیدن بوته‌ها

تغذیه خیار گلخانه ای

برای تغذیه خیار گلخانه ای، باید به صورت اصولی از ترکیبی از کودهای ارگانیک و شیمیایی استفاده کنید که در ادامه به آنها اشاره می کنیم:

کودهای آلی

منظور از کودهای آلی کودهای حیوانی یا گیاهی هستند که شامل کـود گوسـفندي، مرغـی، گـاوي، اسـبی، کمپوسـت، کـود سـبز، خاک برگ و…. می باشد. دو نکته مهم برای استفاده از کودهای حیوانی که به عنوان کودهای قبل از کشت مصرف می شوند باید رعایت کرد:

• از کودهای حیوانی کاملا پوسیده استفاده شود.
• کود عاری از هرگونه بذر علف هرز و تخم آفات و نماتد باشد.

همچنین استفاده بیش از حد کودهاي حیوانی سبب افزایش شوري خاك شده و مانع رشد گیاه می گردد. میزان مصرف بسته بـه میـزان مـاده آلـی خاک بین ۱۰ تا ۲۰ تن در هکتار است. مهمترین منابع کـودي در کشـت خیار کودهاي گاوي و مرغی هستند البته نوع کود آلی مورد استفاده در مناطق مختلف بسته به فصل رشد متفاوت است.

کودهای فسفردار

مصرف کود اوره فسفات فقط در کشت خاکی توصیه می شود و در کشت هیدورپونیک قابل مصرف نیست. کودهای فسفاته مورد استفاده در آب آبیاری باید کاملا محلول در آب باشد.

کودهاي فسفاته در خیار موجب افزایش سطح ریشه، گلدهی زود هنگام و در صـورت مصرف زیاد موجب گلدهی بیش از اندازه بوته خیار می گردد. که بعـدا موجـب ریـزش شـدید میوه می شود.

کودهای پتاسیم دار

مونـو پتاسـیم فسـفات، سولفات پتاسیم، کلرید پتاسیم و نیترات پتاسیم در کودهای آبیاری مصرف عمده دارند. که با توجه به نوع خاک از آنها باید استفاده کرد. مثلا کلرید پتاسیم به دلیـل همـراه داشـتن کلـر در آن محـدودیت مصرف در زمین های شور را دارد.

کودهای کلسیمی و منیزیمی

کود های محلول در آب کلسیمی، نیترات کلسیم می باشد که زیاد مـورد اسـتفاده قـرار می گیرد. براي تامین منیزیم از سولفات منیزیم و یا از نیترات منیزیم نیز استفاده می گردد.

سایر کودهای میکرو را می توان به صورت محلول پاشی به گیاه داد. اغلب، برنامه های کودي گلخانه بر پایه کودهاي محلول در آب است تا بیشـتر عناصـر مورد نیاز گیاه به موقع تأمین می شود. معمولاً کودهاي محلول در آب قابلیت محلول پاشی نیز داشـته و در گلخانه نیز محلول‌پاشی رواج دارد

محلولپاشی

محلولپاشی برای فراهم کردن سریع عناصـر غـذایی بویژه عناصر کم نیاز (عناصر میکرو) می باشد. که باعث عملکـرد و کیفیـت بـالاي محصـول مـی شـود .تحـت شرایطی که جذب عناصر غذایی از خاك براي رفع نیاز گیاه کافی نیست، از این روش می توان کمک گرفت.

اگر کمبود عناصر کم نیاز طی دوره رشد مشاهده شود باید با محلولپاشـی آن را برطرف نمود. در این حالت محلولی با غلظت دو تا پـنج در هـزار از یـک منبـع محلـول عنصـر استفاده می شود.

زمان محلولپاشی بهتر است صبح زود یا عصر باشد.براي اطمینان از برطرف شدن کمبود می توان در دوره زمانی ده روز تا دو هفته محلولپاشی را تکـرار کـرد. باید توجه کرد که غلظت مورد استفاده به اندازه باشد، چرا کـه غلظـت بـیش از حـد توصـیه شـده باعث خسارت و صدمه دیدن برگ (گیاهسوزی) می‌شود.

مراحل پیش از کاشت

اصلاح فیزیکی و شیمیایی خاک

اصلاح فیزیکی و شیمیایی خاک از اینرو حائز اهمیت است که میزان نیاز گیاه به کود را در مراحل رشدی کاهش داده همچنین موجب می‌گردد که گیاه بهتر بتواند مواد مغذی که در خاک وجود دارد را جذب کند. در گام نخست انجام یک آزمایش خاک برای آنالیز مواد موجود و بافت خاک ضروری است. در مرحله بعد می‌توانید با توجه به نتیجه آزمایش خاک، اقدامات لازم را انجام دهید.

• اگر بافت خاک شما رسی بود (خاک سنگین)؛ بدانید بزرگترین مشکلی که این نوع خاک دارد عدم تهویه مناسب است، که به دنبال آن ریشه گیاه نمی‌تواند توسعه چندانی پیدا کند. همچنین در یک خاک رسی زهکشی مناسبی وجود ندارد در نتیجه به دنبال آبیاری گیاه، ماندآبی زیادی در خاک اتفاق می‌افتد. برای حل این مشکل می‌توانید قبل از اقدام به کاشت یک سری مواد را با خاک مخلوط کنید که بافت خاک را اصلاح کنید. برای این کار باید از کودهای دامی (مطمئن باشید کاملا پوسیده شده و عاری ازعوامل بیمارگر و آفات باشد)، ماسه بادی و مواد آلی استفاده کرده و آنها را با خاک مخلوط نمایید.
• اگر بافت خاک شنی مطلق باشد؛ در این صورت آبشویی و عدم توانایی نگهداری آب توسط خاک افزایش پیدا می‌کند. برای اصلاح خاک شنی، باید از کودهای گاوی و کود اسبی به دلیل ماندگاری بالا و توانایی جذب و نگهداری بیشتر آبی که در خاک دارند استفاده کنید. برای اصلاح خاک شنی استفاده از زئولیت نیز مناسب است.
• اگر بافت خاک لومی باشد؛ باید بدانید در این خاک درصد شن و رس در آن مناسب است و نیازی به اصلاح ندارد زیرا بافت خاک برای رشد انواع گیاهان مناسب بوده و دیگر مشکل آبشویی و یا عدم تهویه در این نوع خاک وجود نخواهد داشت.

اصلاح شیمیایی

برای اصلاح شیمیایی خاک باید کاملا به نتیجه آزمایش خاک توجه شود و با توجه به کمبودهای موجود در خاک از عناصر مغذی استفاده شود. توجه کنید اول اصلاح فیزیکی را انجام دهید که در مرحله بعد با اضافه کردن یک کود حاوی عنصر مورد نظر شرایط برای جذب آن عنصر در خاک توسط گیاه فراهم گردد. به عنوان مثال ممکن است عنصر آهن در خاک به میزان مناسب وجود داشته باشد اما به دلیل PH بالا قابلیت جذب عنصر آهن در خاک کاهش پیدا کند و گیاه نتواند از آن استفاده نماید، در این صورت باید اول PH خاک را اصلاح کرد که مشکل موجود حل گردد. همچنین در خاک‌های شور نیز قابلیت جذب عناصر کاهش پیدا می‌کند و به اصطلاح آن عنصر بلوکه شده است، پس بهتر است با توجه به نتیجه آزمایش خاک و با نظر یک کارشناس از کودهای مناسب برای اصلاح شیمیایی خاک استفاده کنید.

ضدعفونی خاک

خاک ممکن است به وسیله‌ی عوامل مختلفی مانند بذر علف‌های هرز مختلف، بیمارگرهای قارچی و باکتریایی، نماتد و تخم برخی آفات مهم آلوده گردد در این صورت اگر شما اقدام به کشت نمایید در مراحل بعدی باید هزینه‌های بسیاری را برای کنترل و از بین بردن آنها پرداخت کنید و در نهایت عملکرد گیاه نیاز پایین خواهد آمد، به همین دلیل برای از بین بردن این عوامل بهتر است قبل از اینکه اقدام به کاشت (گلخانه یا مزرعه) نمایید خاک را با روش‌های مرسوم ضدعفونی شیمیایی و یا ضد عفونی غیر شیمیایی که شامل روش آفتابدهی و بخار دهی است، ضدعفونی کنید.

کود دهی قبل از کشت

در این مرحله قبل از کاشت باید در هنگام آماده سازی زمین از کودهای پیش از کاشت گرانوله‌ استفاده کرد البته توجه کنید مقدار هر کدام از این کودها بسته به آزمون خاک شما متغییر است اما به طور کلی باید از کودهای حاوی اوره، فسفات، پتاسیم و گوگرد استفاده کرد. همچنین استفاده از کودهای دامی کاملا پوسیده و ضدعفونی شده نیز تاثیر خوبی در بهبود کیفیت خاک خواهد داشت.

آماده سازی زمین

در این مرحله ابتدا باید زمین را شخم زد سپس با توجه به نوع کشت مورد نظری که می‌خواهید انجام دهید زمین را به صورت جوی پشته یا کرتی آماده کنید. پس از آماده سازی زمین اقدام به کاشت نشاء‌ها کنید.

کشت خیار

کشت مستقیم

در این روش پس از آماده سازی زمین، آبیاری را انجام داده و اجازه دهید چند روز بگذرد که خاک حالت مرطوب به خود بگیرد سپس بذر خیاری را که به مدت ۲۴ ساعت خیس کرده‌اید در فواصل مشخص، در عمق مناسب ۱ تا ۲ سانتی متر و در بخش‌هایی از زمین که مطمئن هستید آب در هنگام آبیاری به آن قسمت می‌رسد بکارید. در این مرحله روی بذرها را کاملا با خاک بپوشانید.

کشت نشاء

• خزانه: در این روش می‌توانید نشاء را در خزانه تولید کنید. در کشت خزانه باید ابتدا بستر کشت و خاک بخشی که می‌خواهید خزانه ایجاد کنید را کاملا آماده کنید و سپس بذرهای گوجه را روی بستر با فاصله کم قرار دهید و روی آن را با کمی خاک بپوشانید سپس محل خزانه را با نایلون‌های ضخیم و مناسب پوشانده تا بذرها رشد کنند و پس از اینکه نشاءها به اندازه کافی (تقریبا ۳ تا ۵ برگی) رشد کرده آنها را به مزرعه یا گلخانه منتقل کنید.
• سینی نشاء: برای تهیه نشاء در سینی‌های نشاء مخصوص، ابتدا با یک بستر کشت مناسب (کوکوپیت، پیت ماس و پرلیت) هر سلول سینی‌ را تا دو سوم اندازه آن پر کنید، سپس در هر سلول یک بذر قرار دهید و روی آن را باز با همان بستر کشت پر کنید. سعی شود بستر کشت را قبل از استفاده کمی مرطوب کنید. پس از سبز شدن نشاء‌ها آنها را به محل کشت مورد نظر در گلخانه و یا مزرعه منتقل کنید.

در مرحله تولید نشاء استفاده از کودهای مناسب برای رشد و توجه به تغذیه نشاءها باید در نظر گرفته شود.

همانطور که گفته شد تغذیه نقش اساسی در عملکرد و کیفیت خیار گلخانه ای دارد. پس اگر می خواهید کشت گلخانه ای موفقی داشته باشید یکی از اصول اصلی، کوددهی مناسب براساس آزمون خاک است.

بیماری های خیار

ویروس موزائیک خیار

سفیدک داخلی

سفیدک سطحی

بوته میری

آفت های خیار

مگس جالیز

سفید بالک

شته جالیز

کنه تار عنکبوتی